Het 4 ogen principe Hoe kunnen de groepsleerkrach

• Jaargang 10/10/2017
• Sector PO
• Omschrijving

  Als groepsleerkracht samen met de onderwijsassistent de groep zo optimaal mogelijk begeleiden. 4 ogen kijken, signaleren, praten en vooral 2 paar ogen delen, bespreken samen ervaringen van het begeleidingsproces van de groep. Elkaar triggeren om samen sterker te zijn bij het zo optimaal mogelijk begeleiden van een groep unieke kinderen.

  Doel en werkwijze

  Het doel en betekenis van het vier-ogenprincipe is het creëren van een open aanspreek- en samenwerkingscultuur in de groep op de basisschool de Reinbôge tussen de groepsleerkracht en de onderwijsassistent, zodat de kinderen nog beter kunnen worden begeleid. Nu we meer onderwijsassistenten in de groepen hebben, ervaar ik meer rust in de groepen, meer aandacht voor de kinderen, relaxter collega’s en we hebben nu letterlijk kinderen op de basisschool kunnen houden die we anders hadden moeten door verwijzen naar het SBO of SO. Kortom ik zie de kwaliteit van het onderwijs groeien. Daarnaast zie en ervaar ik dat de samenwerking tussen de onderwijsassistent en de groepsleerkracht nog te divers verloopt. Er is winst te halen door de samenwerking beter te laten verlopen. Dit vraagt om nader onderzoek in de praktijk. •Hoe verloopt de samenwerking? •Wat werkt goed en wat moet je niet doen? •Hoe kunnen we een praktische handleiding realiseren waar iedereen van de school wat aan heeft? •Wat kunnen 4 ogen meer zien en hoe kunnen vervolgens meer handen in de praktijk een positieve bijdrage leveren aan de toenemende diversiteit met passend onderwijs.

  Meerwaarde initiatief

  In de huidige praktijk ervaar ik dat er nu nog een te groot hiërarchisch verschil zit tussen de groepsleerkracht en de onderwijsassistent. Veelal geeft de groepsleerkracht de onderwijsassistent opdrachten en blijft het bij uitvoerende taken, terwijl een onderwijsassistent met initiërende handelingen nog veel meer voor de groep en de groepsleerkracht kan betekenen. De samenwerking tussen twee onderwijsgevenden vind je in de literatuur terug als een vorm van Co-teaching. Dit is een ideaal beeld wat nog te weinig in de praktijk voorkomt omdat het een andere visie vraagt m.b.t. het begeleiden van kinderen (denk aan het groep doorbroken lesgeven en de vorm dat meerdere groepen in 1 ruimte worden begeleid door meer leerkrachten). Daarnaast zijn er ook de financiële consequenties wanneer twee leerkrachten één groep begeleiden. Een veel reëlere optie voor de komende jaren is de begeleiding van 1 groep door een groepsleerkracht en een onderwijsassistent. Juist dit item is onderbelicht en vraagt om een nadere uitwerking. Wat ik mis is de good practice uitwerking van het 4 ogen principe uitgevoerd door de groepsleerkracht en onderwijsassistent. De ervaringen die wij in alle groepen van de basisschool opdoen, wil ik o.a. middels intervisiegesprekken tussen groepsleerkrachten, onderwijsassistenten en mij uitwerken in een praktische handleiding voor de (opleiding) scholen en basisscholen die vandaag wordt gelezen en morgen kan worden toegepast. Stapje voor stapje krijgen meer scholen een onderwijsassistent op school. Meer handen in de klas krijgt landelijke aandacht. Het zou geweldig zijn als meer scholen de meerwaarde er van in kunnen zien als o.a. een antwoord op passend onderwijs. Wij hebben de eerste goede ervaringen met de samenwerking tussen de onderwijsassistent en de groepsleerkracht. Daarnaast zijn er meerdere aspecten die een positieve bijdrage leveren aan het onderwijs. Naast de eerder genoemde voordelen voor de begeleiding van een groep kinderen, zijn er belangrijke neveneffecten die de kwaliteit van het onderwijs ten goede komen. •Het functioneren van de groepsleerkracht krijgt ook de nodige belangrijke aandacht als de onderwijsassistent in gesprek gaat met de groepsleerkracht. Kijk maar naar de nieuwste onderzoeken in het onderwijs zoals die van Johan Hattie in zijn boek ‘Leren zichtbaar maken’. •De stimulering van een open schoolcultuur door open over een groep te spreken. Meer ogen kijken in en praten over één groep. •Met elkaar in gesprek gaan, delen, samen sterker staan, kortom communiceren. Een essentiële vaardigheid waar het onderwijs niet meer zonder kan. •Hoe kun je samenwerken met de opleidingsschool, het MBO? Laat theorie en praktijk samenwerken. •Goede MBO ’ers in hun kracht zetten die veelal slim zijn met hun ogen en handen. De eisen voor de PABO zijn aangescherpt en je ziet een aantal onderwijsassistenten nu afhaken die anders naar de PABO gingen. Ervaring heeft al geleerd door onderwijsassistenten goed te begeleiden en een kans te geven het vak vanuit de praktijk nog beter te leren kennen, dat een onderwijsassistent alsnog later op de PABO kan instromen. Geef laatbloeiers een kans! •Relatieve goedkopere oplossing (voorlopig) om samen de groep te begeleiden. Co-assistentie met 2 groepsleerkrachten zou een volgende stap kunnen zijn in een onderwijsconcept. Wellicht zal de samenwerking tussen een onderwijsassistent en groepsleerkracht een variant worden van Co-teaching. Zie in het boek Over leerlingen gesproken… De IB’er als drijvende kracht achter de cultuuromslag die ‘passend onderwijs’ heet, geschreven door Meijer W, Felder V., Minnaert A. en Veenstra A. (2016) Dordrecht: Instondo. Lees De meerjarenklas, verder met co-teaching en integratieklassen, geschreven door Groeneweg, B. (2014) Dordrecht: Instondo. Hij schrijft over de positieve ervaring met co-teaching in Steiermark Oostenrijk. Dian Fluit schrijft in haar boek Prima Co-teaching (2014) Den Haag: Acco, “Met ‘meer handen en hoofden voor de klas’ ben je veel beter in staat om verschillen tussen leerlingen op te vangen zonder dat leerlingen daardoor naar een aparte voorziening hoeven”. Dian Fluit, Elke Struyf en Cok Bakker hebben een onderzoek gedaan en uitgewerkt in hun boek Samen lesgeven co-teaching in de praktijk (2016) Kalmthout, België: Pelclkmanspro., waarbij de onderzoekvraag was ‘Wat ervaren goed functionerende co-teaching teams als belangrijk in hun werk met betrekking tot goed onderwijs en goed samenwerking, en welke ontwikkelingspunten signaleren zijn? In dit boek wordt een mooi kader geschreven waar binnen de praktische uitvoering van het 4 ogen principe kan worden uitgevoerd, ik noem het de onderlegger, maar de nu praktijk nog.